Vol. 81/No. 31
Του Σεθ Γκαλίνσκι
Για την κατανόηση του μίσους της Ουάσιγκτον προς την κυβέρνηση της Βενεζουέλας, την κρίση και τις συγκρούσεις σε αυτή τη χώρα, χρειάζεται να ξεκινήσουμε από το 1953 στην Κούβα και την επίθεση στη στρατιωτική βάση Μονκάδα της υποστηριζόμενης από τις ΗΠΑ δικτατορία του Φουλχένσιο Μπατίστα. Η επίθεση αυτή, η οποία απέτυχε και την οποία πραγματοποίησε το Κίνημα 26 Ιούλη με επικεφαλή τον Φιντέλ Κάστρο, σήμανε την έναρξη της κουβανικής επανάστασης, μία από τις δύο μεγάλες επαναστάσεις του 20ου αιώνα, που άλλαξε για πάντα το πολιτικό σκηνικό στη Λατινική Αμερική και σε όλο τον κόσμο.
Του Σεθ Γκαλίνσκι
Για την κατανόηση του μίσους της Ουάσιγκτον προς την κυβέρνηση της Βενεζουέλας, την κρίση και τις συγκρούσεις σε αυτή τη χώρα, χρειάζεται να ξεκινήσουμε από το 1953 στην Κούβα και την επίθεση στη στρατιωτική βάση Μονκάδα της υποστηριζόμενης από τις ΗΠΑ δικτατορία του Φουλχένσιο Μπατίστα. Η επίθεση αυτή, η οποία απέτυχε και την οποία πραγματοποίησε το Κίνημα 26 Ιούλη με επικεφαλή τον Φιντέλ Κάστρο, σήμανε την έναρξη της κουβανικής επανάστασης, μία από τις δύο μεγάλες επαναστάσεις του 20ου αιώνα, που άλλαξε για πάντα το πολιτικό σκηνικό στη Λατινική Αμερική και σε όλο τον κόσμο.
Ο επαναστατικός αγώνας, και η κατάκτηση της εξουσίας τον Γενάρη 1959, μεταμόρφωσε τους Κουβανούς εργαζόμενους. Ανέλαβαν τον έλεγχο της χώρας και του δικού τους πεπρωμένου. Οι εργάτες και οι αγρότες στην Κούβα ξεκίνησαν από τον έλεγχο των εργοστασίων, δεκάδες χιλιάδες κινητοποιήθηκαν στην καμπάνια να μάθουν οι χωρικοί να διαβάζουν και να γράφουν, και οι μεγάλες γαιοκτησίες τεμαχίστηκαν και διανεμήθηκαν στους αγρότες που δεν είχαν γη.
Η Δεύτερη Διακήρυξη της Αβάνας, που διάβασε ο Φιντέλ Κάστρο και υιοθετήθηκε σε μια συνέλευση στην οποία συμμετείχαν πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι στις 4 Φλεβάρη 1962, έθεσε την ερώτηση: «Τι βρίσκεται πίσω από το μίσος των Γιάνκηδων προς την κουβανική επανάσταση;»
«Αυτό που τους ενώνει και τους υποκινεί είναι ο φόβος», λέει η Διακήρυξη. «Όχι ο φόβος τους μπροστά στην κουβανική επανάσταση, αλλά ο φόβος τους μπροστά στη λατινοαμερικανική επανάσταση […] ότι οι καταληστευμένοι λαοί της ηπείρου θ’ αρπάξουν τα όπλα των καταπιεστών τους και, όπως η Κούβα, θα διακηρύξουν ότι είναι ελεύθεροι λαοί της αμερικανικής ηπείρου».
Όπως ακριβώς κατά την περίοδο μετά τη Ρωσική Επανάσταση του 1917, όταν επαναστατικά σκεπτόμενοι εργαζόμενοι οργάνωσαν κομμουνιστικά κόμματα, προσπαθώντας να ακολουθήσουν το παράδειγμα του Βλαντίμιρ Λένιν και των Μπολσεβίκων, η κουβανική επανάσταση προσέλκυσε μια νέα γενιά προς την επαναστατική δράση στη Λατινική Αμερική και παγκοσμίως. Αυτό περιλαμβάνει και τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου πολλοί νέοι και νέες έγιναν μέλη του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος και της Συμμαχίας Σοσιαλιστικής Νεολαίας.
Η άνοδος τριών γιγάντων
Επί πάνω από δύο δεκαετίες, οι εργάτες και οι αγρότες στη Λατινική Αμερική προσπάθησαν να ακολουθήσουν το παράδειγμα της κουβανικής επανάστασης. Ο Τσε Γκεβάρα, ο οποίος έπεσε στη μάχη για την ανατροπή της δικτατορίας του Ρενέ Μπαριέντος στη Βολιβία επικεφαλής μιας ομάδας επαναστατών, ενέπνευσε εκατομμύρια ανθρώπους.
Τον Μάρτη του 1979 οι εργάτες και οι αγρότες στη Γρενάδα, ένα νησί της Καραϊβικής, με την καθοδήγηση του Μορίς Μπίσοπ και του New Jewel Movement, κατέλαβαν την εξουσία. Ήταν η πρώτη επανάσταση σε μια χώρα που η συντριπτική πλειονότητα του πληθυσμού είναι Μαύροι και μιλούν την αγγλική γλώσσα.
Τον Ιούλη 1979, το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο των Σαντινίστας (FSLN) ηγήθηκε τους ανθρώπους του μόχθου στη Νικαράγουα σε έναν νικηφόρο αγώνα κατά της υποστηριζόμενης από τις ΗΠΑ δικτατορίας του Σομόζα.
Νέες δυνάμεις μπήκαν στη μάχη. Είχαν εμπνευστεί από τους «τρεις γίγαντες», όπως περιέγραψε την Κούβα, την Νικαράγουα και τη Γρενάδα ο Κάστρο, «που έχουν ξεσηκωθεί για την υπεράσπιση του δικαιώματός τους στην ανεξαρτησία, την εθνική κυριαρχία και τη δικαιοσύνη ακριβώς στο κατώφλι του ιμπεριαλισμού».
Αλλά αυτό το ανερχόμενο κίνημα αναστάλθηκε πρόωρα. Στη Γρενάδα, μια σταλινική κλίκα με επικεφαλή τον Μπερνάρ Κορντ δολοφόνησε τον Μπίσοπ και άλλους ηγέτες του New Jewel Movement τον Οκτώβρη του 1983, έκλεισε ολόκληρο τον πληθυσμό της χώρας στα σπίτια του, και κατέστρεψε την επανάσταση προσφέροντας στον ιμπεριαλισμό των ΗΠΑ το πρόσχημα να επέμβει.
Στη Νικαράγουα, η ηγεσία των Σαντινίστας του FSLN, αφού μέχρι το 1988 είχε κερδίσει τον πόλεμο κατά των υποστηριζόμενων από τις ΗΠΑ αντεπαναστατικών δυνάμεων, πέταξε στον κάλαθο των αχρήστων την ιστορική ευκαιρία που υπήρχε και εγκατέλειψε τη μάχη για την εξάλειψη της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης και καταπίεσης. Στράφηκε αντιθέτως προς σε μια συμμαχία με τους «πατριώτες παραγωγούς».
«Χάνεται η ευκαιρία για την επέκταση της σοσιαλιστικής επανάστασης, η ευκαιρία της συμπόρευσης με την Κούβα στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού», είπε ο Λάρι Σίγκλ, ηγέτης του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος στις ΗΠΑ, σε αναφορά του σε μια συνδιάσκεψη του κόμματος το 1989.
Οι ήττες αυτές, σε συνδυασμό με τη δολοφονία του Τομάς Σανκαρά και την πτώση της λαϊκής επαναστατικής κυβέρνησης στην Μπουρκίνα Φάσο το 1987, και την αντεπανάσταση που απέτρεψε τους εργάτες και τους αγρότες να καταλάβουν την εξουσία στο Ιράν αφού είχαν στο μεταξύ με τέτοια δύναμη ανατρέψει το υποστηριζόμενο από τις ΗΠΑ καθεστώς του Σάχη το 1979, σημάδευσαν ένα σημείο καμπής.
Έκλεισε μια περίοδος πάνω από δύο δεκαετιών κατά την οποία επαναστατικά σκεπτόμενοι εργαζόμενοι και νέοι άνθρωποι προσπαθούσαν να κάνουν πράξη το παράδειγμα της Κούβας. Αυτό έγινε όχι γιατί οι εργάτες και οι αγρότες ήταν ανήμποροι να νικήσουν τον ιμπεριαλισμό, αλλά λόγω της έλλειψης επαναστατικών ηγεσιών που να επιδίωκαν να κάνουν ότι έκαναν οι Κουβανοί.
Ο Ούγκο Τσάβες και η Βενεζουέλα
Στο πλαίσιο αυτής της υποχώρησης ήταν που ο Ούγκο Τσάβες κέρδισε τον Δεκέμβρη του 1998 τις προεδρικές εκλογές στη Βενεζουέλα, κερδίζοντας την υποστήριξη των εργαζόμενων που αναζητούσαν μια εναλλακτική λύση προς τα κύρια αστικά κόμματα. Ο Τσάβες είχε ξεκάθαρα απορρίψει το δρόμο της κουβανικής επανάστασης και την εργατική εξουσία, λέγοντας ότι δεν υποστηρίζει «ούτε τον άγριο καπιταλισμό ούτε τον σοσιαλισμό ούτε τον κομμουνισμό». Μιλούσε περί μιας Μπολιβαριανής Επανάστασης ή ενός Σοσιαλισμού του 21ου Αιώνα, ως εναλλακτική προοπτική προς την Κούβα.
Ο Τσάβες, και μετά από το θάνατό του, ο διάδοχός του Νικολάς Μαδούρο, χρησιμοποίησαν τα κέρδη από τη βιομηχανία πετρελαίου για τη χρηματοδότηση κοινωνικών προγραμμάτων και στην προσπάθειά τους να διαχειριστούν και να ρυθμίσουν τον καπιταλισμό έτσι ώστε να μειώσουν τις αρνητικές επιπτώσεις του στους εργαζόμενους.
Και λόγω του γεγονότος ότι εφοδίαζαν την Κούβα με πετρέλαιο σε χαμηλή τιμή και συνεργάστηκαν με την επαναστατική ηγεσία της Κούβας στον σχηματισμό αντι-ιμπεριαλιστικών συμμαχιών στη Λατινική Αμερική και στην Καραϊβική, δέχθηκαν το ανένδοτο μίσος του ιμπεριαλισμού των ΗΠΑ. Οι κινήσεις αυτές όλο και περισσότερο ώθησαν την Ουάσιγκτον στην απομόνωση, και τελικά οδήγησαν τους κυρίαρχους των ΗΠΑ στην ανανέωση των διπλωματικών σχέσεων με την Κούβα το 2005 και στην αναζήτηση νέας τακτικής στην συνεχιζόμενη προσπάθειά τους να ανατρέψουν την επανάσταση εκεί.
Οι αποστολές πετρελαίου από την Βενεζουέλα βοήθησαν σε σημαντικό βαθμό την Κούβα να ξεπεράσει την «ειδική περίοδο» που ξεκίνησε με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, όταν η Κούβα έχασε κάπου 85% των εμπορικών σχέσεών της πρακτικά μέσα σε μια μέρα.
Δεκάδες χιλιάδες Κουβανοί εθελοντές συμμετείχαν σε διεθνιστικές αποστολές στη Βενεζουέλα που συνεχίζουν και σήμερα να προσφέρουν ιατρική περίθαλψη, να διεξάγουν καμπάνιες αλφαβητισμού και να υλοποιούν άλλα φιλολαϊκά κοινωνικά προγράμματα.
Οι εργάτες και οι αγρότες εκμεταλλεύτηκαν την εκλογή του Τσάβες για να προωθήσουν τα δικά τους αιτήματα. Αυτό περιλαμβάνει αγώνες για την απόκτηση γης, για μεγαλύτερο εργατικό έλεγχο πάνω στην ασφάλεια και στις συνθήκες εργασίας, πρόσβαση στην εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη, το νερό, την ηλεκτρική ενέργεια και την στέγη.
Τίποτα από όλα αυτά δεν άρεσαν στις κυρίαρχες τάξεις στην Βενεζουέλα ή την Ουάσιγκτον, η οποία στήριξε ένα πραξικόπημα κατά του Τσάβες το 2002. Όταν χιλιάδες εργάτες και αγρότες βγήκαν στους δρόμους, οι ηγέτες του πραξικοπήματος υποχώρησαν και ο Τσάβες επέστρεψε στην εξουσία.
Οι πιο αφοσιωμένοι επαναστατικά σκεπτόμενοι αγωνιστές στην Βενεζουέλα διψούσαν για να μάθουν περισσότερα για την κουβανική επανάσταση και την σύγχρονη ιστορία των λαϊκών επαναστατικών κινημάτων.
Μια ένδειξη αυτής της δίψας ήταν το φόρουμ που οργανώθηκε στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου στο Καράκας της Βενεζουέλας το 2007 με θέμα: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες: η πιθανότητα μιας επανάστασης», στο οποίο είχαν καλέσει την Μέρι-Άλις Γουότερς, ηγέτιδα του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος στις Ηνωμένες Πολιτείες, να ξεκινήσει τη συζήτηση.
Πολλά ερωτήματα τέθηκαν στη διάρκεια της συζήτησης που συνεχίστηκε επί πέντε ημέρες. Μεταξύ άλλων ήταν και τα εξής: χρειάζεται μια σοσιαλιστική επανάσταση ή υπάρχει κάποιος τρόπος να χειριστούμε τον καπιταλισμό με τρόπο που να ικανοποιεί τα συμφέροντα της εργατικής τάξης και έχει η κουβανική επανάσταση ξεπεραστεί και τώρα υπάρχει ένας «τρίτος δρόμος» μεταξύ της σοσιαλιστικής επανάστασης και της κυριαρχίας του καπιταλισμού; Η Γουότερς επισήμανε ότι η Κούβα είναι «η μόνη ελεύθερη περιοχή της αμερικανικής ηπείρου». Είναι αναμφισβήτητο, είπε, ότι «δεν έχει συμβεί στη Βενεζουέλα μια μαζική εξέγερση των εργαζομένων όπως στην Κούβα που οδήγησε στην επανάσταση την 1η Γενάρη του 1959. Κάτι αντίστοιχο στη Βενεζουέλα βρίσκεται μπροστά μας και όχι πίσω μας». Κι αυτό ισχύει μέχρι και σήμερα.
Αντιφάσεις στη διαχείριση του καπιταλισμού
Αλλά οι αντιφάσεις που υπήρχαν στην προσπάθεια της διαχείρισης του καπιταλισμού φάνηκαν ξεκάθαρα όταν ξέσπασε η παγκόσμια καπιταλιστική κρίση το 2008 και ακόμα περισσότερο όταν η τιμή του πετρελαίου έπεσε από 100 δολάρια το βαρέλι στα λιγότερο από 50 δολάρια. Οι προσπάθειες της κυβέρνησης του Μαδούρο να επιβάλει έλεγχο στις τιμές βασικών αγαθών και να περιορίσει τη μαύρη αγορά έχουν γυρίσει μπούμερανγκ. Ο ετήσιος πληθωρισμός έχει εκτοξευτεί και σήμερα υπολογίζεται στα 700%. Οι ελλείψεις σε τρόφιμα και φάρμακα αγγίζουν τα επίπεδα της κρίσης. Η διαφθορά είναι ανεξέλεγκτη.
Πολλοί εργαζόμενοι έχουν απογοητευτεί ή δεν ασχολούνται πια με την πολιτική διότι η κυβέρνηση δεν παρουσιάζει μια προοπτική διεξόδου και, στις συνθήκες της κρίσης, λόγω του ότι ο χρόνος τους καταναλώνεται στην προσπάθεια να βρουν τρόπους να επιβιώσουν.
Οι φιλο-ιμπεριαλιστικές δυνάμεις της αντιπολίτευσης, οι οποίες έχουν συγκροτήσει την Στρογγυλή Τράπεζα Δημοκρατικής Ενότητας (MUD) — η οποία κέρδισε την πλειοψηφία των ψήφων στις βουλευτικές εκλογές του Δεκέμβρη 2015— έχουν εκμεταλλευτεί την κρίση ώστε να επιταχύνουν τις προσπάθειές τους να ρίξουν τον Μαδούρο και το Ενιαίο Σοσιαλιστικό Κόμμα της Βενεζουέλας (PSUV) που κυβερνά τη χώρα.
Από τον Απρίλη ο συνασπισμός MUD έχει αυξήσει τις προκλητικές διαδηλώσεις του, οι οποίες συχνά αντιμετωπίζονται με δακρυγόνα και πλαστικές σφαίρες από την αστυνομία και την Εθνική Φρουρά. Πάνω από 120 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί, μεταξύ των οποίων είναι και υποστηρικτές της κυβέρνησης και αντίπαλοι. Αλλά η αντιπολίτευση παραμένει διαιρεμένη. Δεν έχει κάποιο πρόγραμμα αντιμετώπισης των συνεπειών της οικονομικής κρίσης που να μην περιλαμβάνει μέτρα κατά του εργαζόμενου λαού της Βενεζουέλας.
Ο Μαδούρο αντιδράει με προεδρικά διατάγματα και χρησιμοποιώντας το Ανώτατο Δικαστήριο, που είχε ορίσει ο Τσάβες, ώστε να παρακάμψει το κοινοβούλιο. Και παρά το μποϋκοτάζ της Στρογγυλής Τράπεζας, ο Μαδούρο προχώρησε στις 30 Ιούλη στη διεξαγωγή των εκλογών για μια Συντακτική Εθνοσυνέλευση 545 μελών. Κατά την πρώτη συνεδρίαση της Εθνοσυνέλευσης στις 4 Αυγούστου, η πρώην υπουργός Εξωτερικών Ντέλσι Ροντρίγκες εξελέγη πρόεδρός της.
Καμία από αυτές τις ενέργειες δεν δείχνουν τον δρόμο προς τα εμπρός για τους εργαζόμενους να πάρουν την εξουσία και να βάλουν τέλος στην καπιταλιστική εκμετάλλευση και καταπίεση.
«Δεν υπάρχει πείνα στη Βενεζουέλα», είπε η Ροντρίγκες στη νέα συνέλευση, αρνούμενη να παραδεχτεί μια πραγματικότητα που όλοι οι εργαζόμενοι γνωρίζουν ότι υπάρχει. «Δεν υπάρχει ανθρωπιστική κρίση». Αυτό που αντιμετωπίζει η Βενεζουέλα, είπε, «είναι έναν οικονομικό πόλεμο» από την ελεγχόμενη από την αντιπολίτευση Βουλή. Υποσχέθηκε ότι «θα αποδοθεί σε αυτούς η δικαιοσύνη».
Την επόμενη ημέρα η Συντακτική Εθνοσυνέλευση διέταξε την απομάκρυνση της Λουίζα Ορτέγκα, η οποία είχε οριστεί ως Γενική Εισαγγελέας από τον Τσάβες. Η Ορτέγκα είχε ταχθεί κατά τη διεξαγωγή εκλογών για την Εθνοσυνέλευση, καταγγέλλοντας ότι πρόκειται για παραβίαση του Συντάγματος, και έχει τώρα αρχίσει να συνεργάζεται με ηγέτες της Στρογγυλής Τράπεζας.
Η Ροντρίγκες λέει ότι το ελεγχόμενο από την αντιπολίτευση νομοθετικό σώμα πρέπει να βγει από τη μέση.
Στο μεταξύ, η Στρογγυλή Τράπεζα έχει καταφέρει να κερδίσει με το μέρος της μερικούς βουλευτές, μεταξύ άλλων και τον σύζυγο της Ορτέγκα ο οποίος ήταν μέλος του PSUV.
Μικρές ομάδες πρώην αξιωματικών έχουν αυξήσει τις επιθέσεις τους σε κυβερνητικά φυλάκια, αλλά ο στρατός παραμένει πιστός στον Μαδούρο.
Η Ουάσιγκτον έχει επιβάλει κυρώσεις σε πάνω από δέκα ανώτερους αξιωματούχους της κυβέρνησης, του στρατού και της κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας, και, μετά από τη διεξαγωγή των εκλογών για την Συντακτική Εθνοσυνέλευση, στον ίδιο τον Μαδούρο.
Το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα τάσσεται κατά της παραβίασης της εθνικής κυριαρχίας του λαού της Βενεζουέλας από την Ουάσιγκτον. Λέμε: Κάτω τα χέρια των ΗΠΑ από την Βενεζουέλα!
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος που αντιμετωπίζει ο εργαζόμενος λαός της Βενεζουέλας σήμερα δεν είναι μια επικείμενη στρατιωτική εισβολή των ΗΠΑ, αλλά το ενδεχόμενο η μάχη μεταξύ της κυβέρνησης Μαδούρο και της φιλο-ιμπεριαλιστικής αντιπολίτευσης να γίνει ανεξέλεγκτη και να προκαλέσει μια ακόμα πιο αιματηρή σύγκρουση.
Η Δεύτερη Διακήρυξη της Αβάνας, που διάβασε ο Φιντέλ Κάστρο και υιοθετήθηκε σε μια συνέλευση στην οποία συμμετείχαν πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι στις 4 Φλεβάρη 1962, έθεσε την ερώτηση: «Τι βρίσκεται πίσω από το μίσος των Γιάνκηδων προς την κουβανική επανάσταση;»
«Αυτό που τους ενώνει και τους υποκινεί είναι ο φόβος», λέει η Διακήρυξη. «Όχι ο φόβος τους μπροστά στην κουβανική επανάσταση, αλλά ο φόβος τους μπροστά στη λατινοαμερικανική επανάσταση […] ότι οι καταληστευμένοι λαοί της ηπείρου θ’ αρπάξουν τα όπλα των καταπιεστών τους και, όπως η Κούβα, θα διακηρύξουν ότι είναι ελεύθεροι λαοί της αμερικανικής ηπείρου».
Όπως ακριβώς κατά την περίοδο μετά τη Ρωσική Επανάσταση του 1917, όταν επαναστατικά σκεπτόμενοι εργαζόμενοι οργάνωσαν κομμουνιστικά κόμματα, προσπαθώντας να ακολουθήσουν το παράδειγμα του Βλαντίμιρ Λένιν και των Μπολσεβίκων, η κουβανική επανάσταση προσέλκυσε μια νέα γενιά προς την επαναστατική δράση στη Λατινική Αμερική και παγκοσμίως. Αυτό περιλαμβάνει και τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου πολλοί νέοι και νέες έγιναν μέλη του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος και της Συμμαχίας Σοσιαλιστικής Νεολαίας.
Η άνοδος τριών γιγάντων
Επί πάνω από δύο δεκαετίες, οι εργάτες και οι αγρότες στη Λατινική Αμερική προσπάθησαν να ακολουθήσουν το παράδειγμα της κουβανικής επανάστασης. Ο Τσε Γκεβάρα, ο οποίος έπεσε στη μάχη για την ανατροπή της δικτατορίας του Ρενέ Μπαριέντος στη Βολιβία επικεφαλής μιας ομάδας επαναστατών, ενέπνευσε εκατομμύρια ανθρώπους.
Τον Μάρτη του 1979 οι εργάτες και οι αγρότες στη Γρενάδα, ένα νησί της Καραϊβικής, με την καθοδήγηση του Μορίς Μπίσοπ και του New Jewel Movement, κατέλαβαν την εξουσία. Ήταν η πρώτη επανάσταση σε μια χώρα που η συντριπτική πλειονότητα του πληθυσμού είναι Μαύροι και μιλούν την αγγλική γλώσσα.
Τον Ιούλη 1979, το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο των Σαντινίστας (FSLN) ηγήθηκε τους ανθρώπους του μόχθου στη Νικαράγουα σε έναν νικηφόρο αγώνα κατά της υποστηριζόμενης από τις ΗΠΑ δικτατορίας του Σομόζα.
Νέες δυνάμεις μπήκαν στη μάχη. Είχαν εμπνευστεί από τους «τρεις γίγαντες», όπως περιέγραψε την Κούβα, την Νικαράγουα και τη Γρενάδα ο Κάστρο, «που έχουν ξεσηκωθεί για την υπεράσπιση του δικαιώματός τους στην ανεξαρτησία, την εθνική κυριαρχία και τη δικαιοσύνη ακριβώς στο κατώφλι του ιμπεριαλισμού».
Αλλά αυτό το ανερχόμενο κίνημα αναστάλθηκε πρόωρα. Στη Γρενάδα, μια σταλινική κλίκα με επικεφαλή τον Μπερνάρ Κορντ δολοφόνησε τον Μπίσοπ και άλλους ηγέτες του New Jewel Movement τον Οκτώβρη του 1983, έκλεισε ολόκληρο τον πληθυσμό της χώρας στα σπίτια του, και κατέστρεψε την επανάσταση προσφέροντας στον ιμπεριαλισμό των ΗΠΑ το πρόσχημα να επέμβει.
Στη Νικαράγουα, η ηγεσία των Σαντινίστας του FSLN, αφού μέχρι το 1988 είχε κερδίσει τον πόλεμο κατά των υποστηριζόμενων από τις ΗΠΑ αντεπαναστατικών δυνάμεων, πέταξε στον κάλαθο των αχρήστων την ιστορική ευκαιρία που υπήρχε και εγκατέλειψε τη μάχη για την εξάλειψη της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης και καταπίεσης. Στράφηκε αντιθέτως προς σε μια συμμαχία με τους «πατριώτες παραγωγούς».
«Χάνεται η ευκαιρία για την επέκταση της σοσιαλιστικής επανάστασης, η ευκαιρία της συμπόρευσης με την Κούβα στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού», είπε ο Λάρι Σίγκλ, ηγέτης του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος στις ΗΠΑ, σε αναφορά του σε μια συνδιάσκεψη του κόμματος το 1989.
Οι ήττες αυτές, σε συνδυασμό με τη δολοφονία του Τομάς Σανκαρά και την πτώση της λαϊκής επαναστατικής κυβέρνησης στην Μπουρκίνα Φάσο το 1987, και την αντεπανάσταση που απέτρεψε τους εργάτες και τους αγρότες να καταλάβουν την εξουσία στο Ιράν αφού είχαν στο μεταξύ με τέτοια δύναμη ανατρέψει το υποστηριζόμενο από τις ΗΠΑ καθεστώς του Σάχη το 1979, σημάδευσαν ένα σημείο καμπής.
Έκλεισε μια περίοδος πάνω από δύο δεκαετιών κατά την οποία επαναστατικά σκεπτόμενοι εργαζόμενοι και νέοι άνθρωποι προσπαθούσαν να κάνουν πράξη το παράδειγμα της Κούβας. Αυτό έγινε όχι γιατί οι εργάτες και οι αγρότες ήταν ανήμποροι να νικήσουν τον ιμπεριαλισμό, αλλά λόγω της έλλειψης επαναστατικών ηγεσιών που να επιδίωκαν να κάνουν ότι έκαναν οι Κουβανοί.
Ο Ούγκο Τσάβες και η Βενεζουέλα
Στο πλαίσιο αυτής της υποχώρησης ήταν που ο Ούγκο Τσάβες κέρδισε τον Δεκέμβρη του 1998 τις προεδρικές εκλογές στη Βενεζουέλα, κερδίζοντας την υποστήριξη των εργαζόμενων που αναζητούσαν μια εναλλακτική λύση προς τα κύρια αστικά κόμματα. Ο Τσάβες είχε ξεκάθαρα απορρίψει το δρόμο της κουβανικής επανάστασης και την εργατική εξουσία, λέγοντας ότι δεν υποστηρίζει «ούτε τον άγριο καπιταλισμό ούτε τον σοσιαλισμό ούτε τον κομμουνισμό». Μιλούσε περί μιας Μπολιβαριανής Επανάστασης ή ενός Σοσιαλισμού του 21ου Αιώνα, ως εναλλακτική προοπτική προς την Κούβα.
Ο Τσάβες, και μετά από το θάνατό του, ο διάδοχός του Νικολάς Μαδούρο, χρησιμοποίησαν τα κέρδη από τη βιομηχανία πετρελαίου για τη χρηματοδότηση κοινωνικών προγραμμάτων και στην προσπάθειά τους να διαχειριστούν και να ρυθμίσουν τον καπιταλισμό έτσι ώστε να μειώσουν τις αρνητικές επιπτώσεις του στους εργαζόμενους.
Και λόγω του γεγονότος ότι εφοδίαζαν την Κούβα με πετρέλαιο σε χαμηλή τιμή και συνεργάστηκαν με την επαναστατική ηγεσία της Κούβας στον σχηματισμό αντι-ιμπεριαλιστικών συμμαχιών στη Λατινική Αμερική και στην Καραϊβική, δέχθηκαν το ανένδοτο μίσος του ιμπεριαλισμού των ΗΠΑ. Οι κινήσεις αυτές όλο και περισσότερο ώθησαν την Ουάσιγκτον στην απομόνωση, και τελικά οδήγησαν τους κυρίαρχους των ΗΠΑ στην ανανέωση των διπλωματικών σχέσεων με την Κούβα το 2005 και στην αναζήτηση νέας τακτικής στην συνεχιζόμενη προσπάθειά τους να ανατρέψουν την επανάσταση εκεί.
Οι αποστολές πετρελαίου από την Βενεζουέλα βοήθησαν σε σημαντικό βαθμό την Κούβα να ξεπεράσει την «ειδική περίοδο» που ξεκίνησε με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, όταν η Κούβα έχασε κάπου 85% των εμπορικών σχέσεών της πρακτικά μέσα σε μια μέρα.
Δεκάδες χιλιάδες Κουβανοί εθελοντές συμμετείχαν σε διεθνιστικές αποστολές στη Βενεζουέλα που συνεχίζουν και σήμερα να προσφέρουν ιατρική περίθαλψη, να διεξάγουν καμπάνιες αλφαβητισμού και να υλοποιούν άλλα φιλολαϊκά κοινωνικά προγράμματα.
Οι εργάτες και οι αγρότες εκμεταλλεύτηκαν την εκλογή του Τσάβες για να προωθήσουν τα δικά τους αιτήματα. Αυτό περιλαμβάνει αγώνες για την απόκτηση γης, για μεγαλύτερο εργατικό έλεγχο πάνω στην ασφάλεια και στις συνθήκες εργασίας, πρόσβαση στην εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη, το νερό, την ηλεκτρική ενέργεια και την στέγη.
Τίποτα από όλα αυτά δεν άρεσαν στις κυρίαρχες τάξεις στην Βενεζουέλα ή την Ουάσιγκτον, η οποία στήριξε ένα πραξικόπημα κατά του Τσάβες το 2002. Όταν χιλιάδες εργάτες και αγρότες βγήκαν στους δρόμους, οι ηγέτες του πραξικοπήματος υποχώρησαν και ο Τσάβες επέστρεψε στην εξουσία.
Οι πιο αφοσιωμένοι επαναστατικά σκεπτόμενοι αγωνιστές στην Βενεζουέλα διψούσαν για να μάθουν περισσότερα για την κουβανική επανάσταση και την σύγχρονη ιστορία των λαϊκών επαναστατικών κινημάτων.
Μια ένδειξη αυτής της δίψας ήταν το φόρουμ που οργανώθηκε στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου στο Καράκας της Βενεζουέλας το 2007 με θέμα: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες: η πιθανότητα μιας επανάστασης», στο οποίο είχαν καλέσει την Μέρι-Άλις Γουότερς, ηγέτιδα του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος στις Ηνωμένες Πολιτείες, να ξεκινήσει τη συζήτηση.
Πολλά ερωτήματα τέθηκαν στη διάρκεια της συζήτησης που συνεχίστηκε επί πέντε ημέρες. Μεταξύ άλλων ήταν και τα εξής: χρειάζεται μια σοσιαλιστική επανάσταση ή υπάρχει κάποιος τρόπος να χειριστούμε τον καπιταλισμό με τρόπο που να ικανοποιεί τα συμφέροντα της εργατικής τάξης και έχει η κουβανική επανάσταση ξεπεραστεί και τώρα υπάρχει ένας «τρίτος δρόμος» μεταξύ της σοσιαλιστικής επανάστασης και της κυριαρχίας του καπιταλισμού; Η Γουότερς επισήμανε ότι η Κούβα είναι «η μόνη ελεύθερη περιοχή της αμερικανικής ηπείρου». Είναι αναμφισβήτητο, είπε, ότι «δεν έχει συμβεί στη Βενεζουέλα μια μαζική εξέγερση των εργαζομένων όπως στην Κούβα που οδήγησε στην επανάσταση την 1η Γενάρη του 1959. Κάτι αντίστοιχο στη Βενεζουέλα βρίσκεται μπροστά μας και όχι πίσω μας». Κι αυτό ισχύει μέχρι και σήμερα.
Αντιφάσεις στη διαχείριση του καπιταλισμού
Αλλά οι αντιφάσεις που υπήρχαν στην προσπάθεια της διαχείρισης του καπιταλισμού φάνηκαν ξεκάθαρα όταν ξέσπασε η παγκόσμια καπιταλιστική κρίση το 2008 και ακόμα περισσότερο όταν η τιμή του πετρελαίου έπεσε από 100 δολάρια το βαρέλι στα λιγότερο από 50 δολάρια. Οι προσπάθειες της κυβέρνησης του Μαδούρο να επιβάλει έλεγχο στις τιμές βασικών αγαθών και να περιορίσει τη μαύρη αγορά έχουν γυρίσει μπούμερανγκ. Ο ετήσιος πληθωρισμός έχει εκτοξευτεί και σήμερα υπολογίζεται στα 700%. Οι ελλείψεις σε τρόφιμα και φάρμακα αγγίζουν τα επίπεδα της κρίσης. Η διαφθορά είναι ανεξέλεγκτη.
Πολλοί εργαζόμενοι έχουν απογοητευτεί ή δεν ασχολούνται πια με την πολιτική διότι η κυβέρνηση δεν παρουσιάζει μια προοπτική διεξόδου και, στις συνθήκες της κρίσης, λόγω του ότι ο χρόνος τους καταναλώνεται στην προσπάθεια να βρουν τρόπους να επιβιώσουν.
Οι φιλο-ιμπεριαλιστικές δυνάμεις της αντιπολίτευσης, οι οποίες έχουν συγκροτήσει την Στρογγυλή Τράπεζα Δημοκρατικής Ενότητας (MUD) — η οποία κέρδισε την πλειοψηφία των ψήφων στις βουλευτικές εκλογές του Δεκέμβρη 2015— έχουν εκμεταλλευτεί την κρίση ώστε να επιταχύνουν τις προσπάθειές τους να ρίξουν τον Μαδούρο και το Ενιαίο Σοσιαλιστικό Κόμμα της Βενεζουέλας (PSUV) που κυβερνά τη χώρα.
Από τον Απρίλη ο συνασπισμός MUD έχει αυξήσει τις προκλητικές διαδηλώσεις του, οι οποίες συχνά αντιμετωπίζονται με δακρυγόνα και πλαστικές σφαίρες από την αστυνομία και την Εθνική Φρουρά. Πάνω από 120 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί, μεταξύ των οποίων είναι και υποστηρικτές της κυβέρνησης και αντίπαλοι. Αλλά η αντιπολίτευση παραμένει διαιρεμένη. Δεν έχει κάποιο πρόγραμμα αντιμετώπισης των συνεπειών της οικονομικής κρίσης που να μην περιλαμβάνει μέτρα κατά του εργαζόμενου λαού της Βενεζουέλας.
Ο Μαδούρο αντιδράει με προεδρικά διατάγματα και χρησιμοποιώντας το Ανώτατο Δικαστήριο, που είχε ορίσει ο Τσάβες, ώστε να παρακάμψει το κοινοβούλιο. Και παρά το μποϋκοτάζ της Στρογγυλής Τράπεζας, ο Μαδούρο προχώρησε στις 30 Ιούλη στη διεξαγωγή των εκλογών για μια Συντακτική Εθνοσυνέλευση 545 μελών. Κατά την πρώτη συνεδρίαση της Εθνοσυνέλευσης στις 4 Αυγούστου, η πρώην υπουργός Εξωτερικών Ντέλσι Ροντρίγκες εξελέγη πρόεδρός της.
Καμία από αυτές τις ενέργειες δεν δείχνουν τον δρόμο προς τα εμπρός για τους εργαζόμενους να πάρουν την εξουσία και να βάλουν τέλος στην καπιταλιστική εκμετάλλευση και καταπίεση.
«Δεν υπάρχει πείνα στη Βενεζουέλα», είπε η Ροντρίγκες στη νέα συνέλευση, αρνούμενη να παραδεχτεί μια πραγματικότητα που όλοι οι εργαζόμενοι γνωρίζουν ότι υπάρχει. «Δεν υπάρχει ανθρωπιστική κρίση». Αυτό που αντιμετωπίζει η Βενεζουέλα, είπε, «είναι έναν οικονομικό πόλεμο» από την ελεγχόμενη από την αντιπολίτευση Βουλή. Υποσχέθηκε ότι «θα αποδοθεί σε αυτούς η δικαιοσύνη».
Την επόμενη ημέρα η Συντακτική Εθνοσυνέλευση διέταξε την απομάκρυνση της Λουίζα Ορτέγκα, η οποία είχε οριστεί ως Γενική Εισαγγελέας από τον Τσάβες. Η Ορτέγκα είχε ταχθεί κατά τη διεξαγωγή εκλογών για την Εθνοσυνέλευση, καταγγέλλοντας ότι πρόκειται για παραβίαση του Συντάγματος, και έχει τώρα αρχίσει να συνεργάζεται με ηγέτες της Στρογγυλής Τράπεζας.
Η Ροντρίγκες λέει ότι το ελεγχόμενο από την αντιπολίτευση νομοθετικό σώμα πρέπει να βγει από τη μέση.
Στο μεταξύ, η Στρογγυλή Τράπεζα έχει καταφέρει να κερδίσει με το μέρος της μερικούς βουλευτές, μεταξύ άλλων και τον σύζυγο της Ορτέγκα ο οποίος ήταν μέλος του PSUV.
Μικρές ομάδες πρώην αξιωματικών έχουν αυξήσει τις επιθέσεις τους σε κυβερνητικά φυλάκια, αλλά ο στρατός παραμένει πιστός στον Μαδούρο.
Η Ουάσιγκτον έχει επιβάλει κυρώσεις σε πάνω από δέκα ανώτερους αξιωματούχους της κυβέρνησης, του στρατού και της κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας, και, μετά από τη διεξαγωγή των εκλογών για την Συντακτική Εθνοσυνέλευση, στον ίδιο τον Μαδούρο.
Το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα τάσσεται κατά της παραβίασης της εθνικής κυριαρχίας του λαού της Βενεζουέλας από την Ουάσιγκτον. Λέμε: Κάτω τα χέρια των ΗΠΑ από την Βενεζουέλα!
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος που αντιμετωπίζει ο εργαζόμενος λαός της Βενεζουέλας σήμερα δεν είναι μια επικείμενη στρατιωτική εισβολή των ΗΠΑ, αλλά το ενδεχόμενο η μάχη μεταξύ της κυβέρνησης Μαδούρο και της φιλο-ιμπεριαλιστικής αντιπολίτευσης να γίνει ανεξέλεγκτη και να προκαλέσει μια ακόμα πιο αιματηρή σύγκρουση.
RSS Feed
